1. Modern Tıp ve GETAT
Dünya Sağlık Örgütü (“DSÖ”), sağlıklı olmayı, yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil; bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak tanımlamaktadır (1). Dolayısıyla, sağlıklı olma halinin biyolojik yanı bir tarafa, psikolojik, sosyal ve kültürel yanları da bulunmaktadır. Toplumdan topluma değişiklik göstermesi doğaldır. Bu nedenle, hastalığın tanımlanması da değişiklik gösterebilmektedir.
Modern tıp, bilimsel metodu ve küresel bilgi birikimini kullanarak belirli bir konu hakkındaki tüm kanıtı toplayıp, deneysel ve bilimsel verilerden bir metodoloji içinde standart protokoller geliştiren disiplin olarak fakültelerde öğretilmektedir. DSÖ, günümüz tıbbını modern/ allopatik / bilimsel olarak çeşitli isimlerle tanımlarken, geleneksel ve tamamlayıcı tıbbı (“GETAT”) “modern tıbbın destekleyicisi” olarak betimlemektedir. Belirtmek gerekir ki, tamamlayıcı tıp, modern tıp ile birlikte kullanılma anlamı taşırken, alternatif tıp modern tıbbın yerine kullanılması anlamı taşımaktadır (2).
Yetkili kişi tarafından tıp biliminin kurallarına göre yapılan teşhis, tedavi ve koruma faaliyetlerini içine alan faaliyetler ile insan sağlığının devamlılığı amaçlanmaktadır.
19. yüzyılda ilaç sanayisinin gelişmesi ile birçok sentetik ilaç laboratuvar ortamında üretilmiş, bu sentetik ilaçların GETAT yöntemlerine göre daha etkili olduğu ve daha hızlı tedavi ettiği kabul edilmiştir.
Geçtiğimiz son 40 yılda GETAT’ a yönelim artmış ve çeşitli çalışmalar yapılarak GETAT uygulamaları bilimsel temele oturtulmaya çalışılmıştır. Tüm dünyada sağlık kuruluşları bu uygulamaları kayıt altına almış ve etkinliklerini modern araştırma metotları ile incelemeye başlamışlardır.
2. GETAT Uygulamaları
Ülkemizde, Sağlık Bakanlığı tarafından 27.10.2014 tarih 29158 sayılı Resmi Gazete’de Geleneksel Ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır. Yönetmelik ile geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yapıldığı kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık kuruluşları ve bu kuruluşlarda yöntemleri uygulayacak kişilerin çerçevesi çizilmiştir ve uygulama alanları 15 tanedir. Bu uygulamalar, şemsiye kavram olarak GETAT uygulamaları olarak adlandırılmaktadır:
Akupunktur, apiterapi, fitoterapi, hipnoz, sülük uygulaması, homeopati, kayropraktik, kupa uygulaması, larva uygulaması, mezoterapi, proloterapi, osteopati, ozon uygulaması, refleksoloji ve müzikterapi.
3. Hukuki Düzenlemeler
Yönetmelik’in ardından Sağlık Bakanlığı tarafından 09.03.2019 tarih 30709 sayısında Resmi Gazete’de Geleneksel Ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.
Güncel gelişme olarak, 24.12.2021 tarihinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından Homeopatik Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği çıkmıştır.
Devamında, homeopatik tıbbi ürün ruhsat başvurusunda sunulması gereken bilgi ve belgeler ile ruhsat başvuru formuna ait bilgileri içeren kılavuz, 14.03.2022 tarihinde Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından düzenlenmiştir.
Homeopatik Tıbbi Ürünlerin Ambalaj Ve Homeopatik Tıbbi Ürün Bilgisi Bilgileri İle Okunabilirliklerine Ve Takibine İlişkin Kılavuz yine 14.03.2022 tarihinde yayımlanmıştır.
Homeopatik tıbbi ürünler için ruhsat başvuruları, söz konusu yönetmelik ve kılavuzlar kapsamında 01.04.2022 tarihinden itibaren www.ebs.titck.gov.tr üzerinden kabul edilmeye başlanmıştır.
Av. Yeliz Özçetin
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
(1) World Health Organization.Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19–22 June 1946; signed on 22 July 1946 by the representatives of 61 States (Official Records of the World Health Organization, no. 2, p. 100) and entered into force on 7 April 1948. In Grad, Frank P. (2002). “The Preamble of the Constitution of the World Health Organization”. Bulletin of the World Health Organization. 80 (12).s. 982 (bkz.https://tr.wikipedia.org/wiki/Sa%C4%9Fl%C4%B1k#cite_note-WHO_definition-1 )
(2) ŞAFAK, Mahmud Hüdai, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Asistan Hekimlerinin Geleneksel Ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Hakkındaki Bilgi Düzeyi Ve Tutumları, Tıpta Uzmanlık Tezi, 2021, s. 3.