1. Yapay Zeka Programları
Kelimeleri ayırarak tanımladıktan sonra kavramı açıklamak karmaşık olan yapay zekayı daha iyi anlamayı kolaylaştıracaktır. Zeka, beynin öğrenme, düşünme ve akıl yürütme yoluyla öğrenileni değerlendirme ve yeni durumları algılayabilme ve durumlara uyabilme işlevlerine içeren yetenekler birleşimidir. Başka bir ifade ile zeka, beynin işlem hızıdır[1]. Yapay zeka (“YZ”) ise insanın bu soyut düşünme, muhakeme etme ve bu zihinsel işlemleri uyumlu şekilde bir amaca yönelik olarak kullanabilme yeteneklerinin, örneğin konuları önemliden daha önemsize doğru sıralamanın bilgisayar programları tarafından yapılmaya çalışılmasıdır.
2. Yapay Zeka Ve Hukuk
Günümüz teknolojisi, yüz tanıma teknolojisi sayesinde suçluları kısa zamanda yakalamayı sağlamaktadır. Aynı şekilde, yabancı diller çok hızlı şekilde ana dile çevrilebilmektedir. Şirketlerin özellikle online alışverişlerde fiyat optimizasyonunu sağlamasında da kullanıldığı bilinmektedir. Bunun gibi daha birçok alanda YZ uygulamaları hızla günlük yaşantımızda vazgeçilmez hale gelmeye devam etmekte ve algılarımızı şekillendirmektedir.
Algılarımızı şekillendirebilmesi sebebiyle kişisel verinin korunmasına ilişkin hukuki düzenlemelerin önemi her geçen gün daha fazla anlaşılmaktadır. YZ programlarının kontrol edilebilirliğinin zamanla güçleştiği de endişe duyulan diğer bir husustur. Örneğin, sağlık sektöründe YZ uygulamalarının kullanımı hızla yaygınlaşmaktadır. İşlenen verilerle hastalığı tahmin ettiği ve tedavi olasılıklarını sıraladığı programlarda özellikle hangi veriye dayanarak bunu önerdiği tespit edilemeyebilir. Programda bir hata olması durumunda, bu hatanın hangi kısımda olduğunu tespit etmek güç olabilmektedir. Sıkıntı halinde hukuki sorumluluk kime yüklenecek, sorunu gündeme gelmektedir. Hukuku ilgilendiren diğer bir husus ise YZ’nin hangi amaçlarla kullanılacağıdır. Twitter’daki verilerle seçim sonuçları tahmininde yüksek başarı sağlanan YZ programları hali hazırda mevcuttur. Bu verilerin konum bilgileri ile birlikte işlendiği olasılıkta düzenin tespitindeki etkisi politika ve felsefenin yanında hukukun da ilgilendiği konulardandır.
Risk tespiti ve strateji belirlenmesi karar verenlere güç kazandırır. Karar almada ve değişen koşullara adaptasyonda hız kazanır. YZ uygulamaları da bu kadar hızlı iken hukuki çerçeveyi belirlemek de büyük önem taşımaktadır.
Bu dizinin ikinci kısmında yapay zeka donanımı, hukukta kullanıldığı alanlardan ve henüz düzenleme olmayan hukuki konulardan örnekler sunulacaktır.
Av. Yeliz Özçetin
[1] KAHVECİ, Niyazi, Sistematik Düşünme, Doğu Kitapevi, Nisan 2020, s.108.