Yabancı Şirketin Türkiye’deki Şubesinin Davalarda Temsil Yetkisi
Ticari işletmeler, ürettikleri mal ve hizmetleri daha geniş coğrafyalarda pazarlayabilmek için bazen bağımlı tacir yardımcılarından başka bir ifade ile ticari temsilcilerden veya ticari vekillerden ya da pazarlamacılardan yararlanmakta bazen acente bazen de şube açmaktadır.
Bir ticari işletmeye bağlı olup ister merkezinin bulunduğu sicil çevresi içerisinde isterse başka bir sicil çevresi içinde olsun, bağımsız sermayesi veya muhasebesi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kendi başına sınai veya ticari faaliyetin yürütüldüğü yerler ve satış mağazaları şubedir (1). Merkezin unvanı kullanılarak şube olduğu belirtilir (2). Merkezin yurtdışında olması halinde, Türkiye şubesinin unvanında merkezin olduğu yer, şubenin yeri ve şube olduğunun gösterilmesi zorunludur (3).
Merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin Türkiye şubelerinin başına yerleşim yeri Türkiye’de bulunan tam yetkili bir ticari temsilcinin atanması gerekmektedir (4).
Türkiye’deki şube temsilcisinin yaptığı hukuki işlemlere ilişkin uyuşmazlık olması halinde ihtar veya ihbar göndermek ya da dava açmak gibi durumlarda tarafın merkez mi yoksa şube mi olacağı konusunda karışıklığı gidermek gerekmektedir.
6012 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK.”) 103/1-(b) hükmünde atıf bulunmaktadır: Türkiye’de merkezi bulunmayan şubelerin yabancı işletme ad ve hesabına yaptığı işlemlerde acentelik hükümleri uygulama bulacaktır.
Acenteler, aracılıkta bulunduğu veya yaptığı sözleşmelerle ilgili her türlü ihtar, ihbar ve protesto gibi hakkı koruyan beyanları müvekkili adına yapmaya ve bunları kabule yetkilidir (5). Dolayısıyla merkezi yurtdışında bulunan Türkiye’deki şubeler de merkez adına ihtar gibi hak koruyan beyanlarını göndermeye ve teslim almaya yetkilidir. Şubelerin dava açması veya davaya muhatap olmaları halinde taraf teşkili bakımından da aynı durum geçerlidir. Taraflar sözleşme yaparken şubenin beyanları almaya, davaya taraf olmasına engel olacak hükümlerin sonuç doğurmayacağına dikkat etmeleri gerekir. İşletmenin merkezine izafeten açılan dava neticesinde kurulacak hüküm, şube değil merkez üzerinde sonuç doğuracaktır (6).
Av. Yeliz Özçetin
- Ticaret Sicil Yönetmeliği. 118/1.
- TTK. 48/1.
- TTK. 48/3.
- TTK.40/1.
- TTK. 105/1.
- TTK. 105/3.